Optimale vitaliteit vraagt om een andere levenshouding

De drie kerndimensies van vitaliteit

In steeds meer bedrijven wordt er aandacht besteed aan vitaliteit. Eén keer per maand een gezonde lunch, een hardloopgroepje of fietsend vergaderen, natuurlijk hartstikke goed. Maar zorgt dat echt voor langdurige verandering? Vitaliteit gaat over het veranderen van een levenshouding, mentaal en fysiek.

Vitaliteit bestaat uit drie kerndimensies: energie, motivatie en veerkracht. Als deze drie onderdelen voldoende aanwezig zijn, voel je je vitaal oftewel levendig. Welke positie je ook hebt binnen een organisatie, het bedrijf profiteert ervan als jij goed in je vel zit. Je bent gemotiveerd, laat je niet zo maar uit het veld slaan en je straalt positieve energie uit. Laten we eens onderzoeken wat vitaliteit voor jou betekent en waarom dit belangrijk is.

Eerste kerndimensie van vitaliteit: Energie

Om je energielevel op pijl te houden en te krijgen is het belangrijk dat je in beweging bent. Actie in je leven zorgt er voor dat er stroming is, er gebeurt iets. Energie is een vaag begrip. Je kunt het niet vastpakken of zien. Je kunt het wel ervaren. Je voelt of je veel energie hebt, of juist weinig. Je lichaam is hierbij je kompas.

Als je vaak moe bent en je niet fit voelt, kan dat verschillende oorzaken hebben. Het kan door je voedingspatroon komen. Veel suiker, alcohol of cafeïne zorgen wel voor een energiepiek, maar hebben uiteindelijk een negatief effect op je energielevel. Je kent vast wel het gevoel van een maaltijd die zwaar op de maag valt. De energie die je lichaam dan nodig heeft om het eten te verwerken, kun je niet meer gebruiken voor andere activiteiten. Maar het kan ook komen doordat je veel piekert, je aandacht besteed aan dingen die er niet toe doen (prioriteiten stellen) of door stress.

Waarom is het eigenlijk belangrijk om energie te hebben? Zonder energie kun je geen actie ondernemen. Je hebt vast wel eens een flinke griep gehad waarbij je niets anders kon dan in je bed liggen. Je lichaam gebruikt al zijn kracht om het virus de baas te worden. Je hebt geen energie meer over voor anderen, dus lig je de hele dag in je bed. Gelukkig gaat de griep ook weer over en heb je op een gegeven moment weer meer energie. Je kan weer bewegen, naar buiten en zelfs weer aan het werk. Als jij veel piekert, ongezond eet of chronisch last van stress hebt, heb je geen energie over om een positieve bijdrage leveren aan je omgeving (bedrijf, klanten, collega’s enz.).

Tweede kerndimensie van vitaliteit: Motivatie

Behalve energie bestaat vitaliteit ook uit motivatie. Als je gemotiveerd bent, voel je enthousiasme. Het heeft iets kinderlijks, je ervaart plezier en zin. Dit komt recht uit je hart en hoef je niet zo veel over na te denken. Je vindt iets leuk om te doen, of niet. Zo simpel is het. Maar er zijn ook dingen die moeten gebeuren, dingen die je minder leuk vindt om te doen. Je kunt ‘motivatie’ splitsen in twee delen: Intrinsieke- en extrinsieke motivatie.

Intrinsieke motivatie zijn beweegredenen of drijfveren vanuit jezelf. Je doet dingen omdat je ze leuk vindt en er goed in bent, het voelt het licht en plezierig. Werken vanuit passie, herken jij dit in je werk? Gelukkig is er bij werkgevers steeds meer erkenning voor het belang van intrinsieke motivatie. Persoonlijke beweegredenen die bijdragen aan het collectieve (bedrijfs)doel zijn essentieel voor succesvolle organisatie. Als je je werk doet omdat je het leuk vindt om mensen te helpen, om ingewikkelde brekingen te maken of nieuwe dingen te ontdekken ontstaat er een ander soort energie. Een positieve energie die effect heeft op de omgeving. Enthousiasme werkt aanstekelijk.

Extrinsieke motivatie zijn redenen die anderen jou geven om in beweging te komen en een bepaalde kant op te drijven, verwachtingen van buitenaf die jouw acties sturen. Denk aan een goede beloning en uitgebreide secundaire voorwaarden. Een beetje extrinsieke motivatie kan geen kwaad. Idealiter staan alle werknemers achter de bedrijfsdoelen. Een hoger doel heiligt vaak de acties die ‘erbij horen’ maar niet perse als leuk worden ervaren. Als dit niet in balans is dan komt er een collectief klaaggezang. Als je het niet naar je zin hebt op je werk, heeft dat niet alleen een negatief effect op jou maar ook op anderen. Op het bedrijf, de klanten en op je collega’s.

De derde dimensie van vitaliteit: Veerkracht

Veerkracht gaat over je flexibiliteit. Over je vermogen om mee te bewegen met wat er is, in plaats van uit elkaar te spatten. Je kunt het vergelijken met een metalen bedvering. Als je het bed nieuw koopt beweegt de bedvering mee met de bewegingen. Hoe hard je er ook op springt, hoe wild je er op vrijt en hoe zwaar je ook bent, de vering komt weer terug naar de oorspronkelijke staat. Hoe vaker er spanning op komt te staan, hoe minder de bedvering weer terugveert. De veerkracht gaat er uit. De bedvering wordt vervormd en er zit niets anders op dan een nieuwe bedvering aanschaffen.

Zo werkt het ook met jouw veerkracht als je met stress te maken hebt. In het begin veer je mee en lukt het je om, met een nacht goed slapen, weer terug te komen bij je oorspronkelijke staat. Als je langere tijd spanning voelt, kun je dat op een gegeven moment niet meer rechtbreien met goede nachtrust. Stress is een heftige emotie die meer kapot maakt dan je lief is.

Veerkracht gaat er om hoe je met allerlei emoties om kunt gaan. Hoe ga je met tegenslag om? En hoe reageer je op plotselinge veranderingen? Op het moment dat je goed in je vel zit, kun je over het algemeen beter omgaan met emoties dan anders. Hiervoor is het belangrijk dat medewerkers persoonlijk leiderschap tonen. Dat ze kunnen reflecteren op hun eigen gedrag, zichzelf goed kennen en in staat zijn om persoonlijke veranderingen door te voeren. Door mee te bewegen met de omgeving en tegelijkertijd wel jezelf serieus blijft nemen, blijft de balans gewaarborgd.

Geschreven door: Susanne Amoraal